20 Listopad 2018Insulinooporność- przyczyna czy skutek?

Insulinooporność jest bardzo poważnym zaburzeniem, a nie leczona w konsekwencji może prowadzić do cukrzycy oraz innych schorzeÅ„ metabolicznych. Niestety ze wzglÄ™du na bardzo niski poziom edukacji żywieniowej oraz profilaktyki chorób dietozależnych w naszym kraju– nad czym bardzo ubolewam, problem ten dotyka coraz wiÄ™kszej iloÅ›ci osób. W zwiÄ…zku z tym poniżej przedstawiam kilka ważnych informacji na temat insulinoopornoÅ›ci. Nie bÄ™dzie to jedyny artykuÅ‚ gdyż temat ten jest bardzo obszerny dlatego postaram siÄ™ go rozszerzać w kolejnych zapisach.

 

 

Insulinooporność – co to takiego?

Zaburzenie, w którym dochodzi do obniżonej wrażliwoÅ›ci tkanek na insulinÄ™ nazywamy insulinoopornoÅ›ciÄ….

Insulina jest hormonem anabolicznym regulujÄ…cym stężenie glukozy we krwi. GÅ‚ównym bodźcem do wydzielania insuliny przez komórki B trzustki jest po posiÅ‚kowe zwiÄ™kszenie stężenia glukozy we krwi. Zadaniem insuliny jest obniżenie poziomu glukozy  poprzez dostarczenie jej do odpowiednich komórek efektorowych.

 TÅ‚umaczÄ…c kolokwialnie insulina dziaÅ‚a jak klucz, który otwiera zamek, którymi sÄ… receptory insulinowe w bÅ‚onie komórkowej i wpuszcza glukozÄ™ do komórek jednoczeÅ›nie obniżajÄ…c jej poziom we krwi.

U osób zmagajÄ…cych siÄ™ z insulinoopornoÅ›ciÄ… wyżej opisany mechanizm dziaÅ‚a odmiennie, ponieważ komórki efektorowe nie reagujÄ… na insulinÄ™.

 

Istnieją trzy typy insulinooporności:

  1. Przedreceptorowa, związana z nieprawidłową budową insuliny lub obecnością we krwi przeciwciał IgG przeciwko prawidłowym cząsteczkom insuliny lub też obecnością substancji o działaniu antagonistycznym w stosunku do insuliny (glukagon, kortyzol, hormon wzrostu, hormony tarczycy, androgeny).
  2. Receptorowa, zwiÄ…zana z nieprawidÅ‚owÄ… budowÄ… receptora insulinowego, zmniejszeniem iloÅ›ci receptorów lub nieprawidÅ‚owym powinowactwem receptorów do insuliny
  3. Postreceptorowa, która zwiÄ…zana jest z nieprawidÅ‚owymi procesami sygnalizacji – przyÅ‚Ä…czania insuliny do receptora, a także z nasilonymi procesami lipolizy, przez co w efekcie nadmiar wolnych kwasów tÅ‚uszczowych blokuje glikolizÄ™.

OsÅ‚abiona wrażliwość tkanek na insulinÄ™ jest najczęściej wynikiem zaburzeÅ„ postreceptorowej sygnalizacji hormonu na którÄ… w dużej mierze ma wpÅ‚yw dieta oraz styl życia.

 

GÅ‚ówne czynniki wpÅ‚ywajÄ…ce na rozwój insulinoopornoÅ›ci postreceptorowej.

Bardzo często słyszę, że insulinooporność prowadzi do nadwagi i otyłości, ale czy aby na pewno?

Niestety w rzeczywistoÅ›ci jest inaczej, ponieważ  to wÅ‚aÅ›nie nadmierna masa ciaÅ‚a, która wynika m.in  ze zÅ‚ej diety (wysokokaloryczna, przetworzona, niedoborowa w skÅ‚adniki odżywcze i mineralne), niskiej aktywnoÅ›ci fizycznej, stresu, braku snu, spożywania w nadmiarze alkoholu jest  gÅ‚ównym czynnikiem wpÅ‚ywajÄ…cymi na rozwój insulinoopornośći postreceptorowej.

Nadmiar energii  w postaci trójglicerydów magazynowany jest w organizmie w adipocytach – komórki tworzÄ…ce tkankÄ™ tÅ‚uszczowÄ…. W momencie gdy tkanka tÅ‚uszczowa nie jest w stanie pozyskać nowych adipocytów dochodzi do znacznego powiÄ™kszenia już istniejÄ…cych komórek tÅ‚uszczowych, których zdolnoÅ›ci magazynowania energii sÄ… ograniczone. Gdy zdolnoÅ›ci magazynujÄ…ce adipocytów zostanÄ… przekroczone dochodzi do gromadzenia siÄ™ trójglicerydów m.in w komórkach mięśniowych oraz wÄ…trobowych prowadzÄ…c do ich opornoÅ›ci na dziaÅ‚anie insuliny – jest to tzw. Zjawsko lipotoksycznoÅ›ci.  

W skrócie można powiedzieć, że to namiar tkanki tÅ‚uszczowej ( nadwaga, otyÅ‚ość) prowadzi do powstawania insulinoopornoÅ›ci, a nie odwrotnie.

Oprócz stylu życia który jest gÅ‚ównym czynnikiem wpÅ‚ywajÄ…cym na powstawanie insulinoopornoÅ›ci można jeszcze wymienić czynniki genetyczne oraz inne choroby które mogÄ… prowadzić do opornoÅ›ci na insulinÄ™ m.in. choroby wÄ…troby czy tarczycy.

 

Dlaczego komórki nie reagujÄ… na insulinÄ™?

Potocznie mówi siÄ™, że receptory insulinowe stajÄ… siÄ™ oporne  z powodu zbyt czÄ™stego ich aktywowania. Ale czy jest to możliwe?

Gdyby tak byÅ‚o, byÅ‚yby to jedyne receptory w naszym ciele, które miaÅ‚y by okreÅ›lonÄ… ilość reakcji na dany bodziec w zwiÄ…zku z tym nie jest to teoria trafna. Wrażliwość receptorowa zwiÄ…zana jest m.in. z tak zwanym statusem energetycznym komórki. Nadmiar energii zgromadzonej  w komórce powoduje blokowanie przez komórkÄ™ szeregu reakcji prowadzÄ…cych do wypchniÄ™cia transportera glukozy na powierzchniÄ™ komórki. Komórka chroni siÄ™ w ten sposób przed ,,przeÅ‚adowaniem’’ energiÄ….

Czy insulinooporność jest niebezpieczna dla organizmu?

Insulinooporność jest gÅ‚ównym czynnikiem patogenetycznym cukrzycy typu 2. Obniżenie wrażliwoÅ›ci tkanek na insulinÄ™ jest kompensowane przez hiperinsulinemiÄ™, dziÄ™ki temu u części osób z insulinoopornoÅ›ciÄ… przez wiele lat nie rozwija siÄ™ cukrzyca typu 2 ale jest to czÄ™sto kwestia czasu. U osób tych stwierdza siÄ™ natomiast inne elementy skÅ‚adowe zespoÅ‚u metabolicznego, czyli otyÅ‚ość brzusznÄ…, nadciÅ›nienie tÄ™tnicze, aterogennÄ… dyslipidemiÄ™, tj. hipertriglicerydemiÄ™, obniżone stężenie cholesterolu frakcji lipoprotein o dużej gÄ™stoÅ›ci (high density lipoprotein, HDL) oraz obecność maÅ‚ych, gÄ™stych czÄ…steczek lipoprotein (low density lipoportein, LDL) itd.

 

O ile nie jesteÅ›my w stanie zmienić naszych genów, ani odwrócić biegu czasu, o tyle możemy w peÅ‚ni wpÅ‚ywać na czynniki ryzyka zwiÄ…zane ze stylem życia, które w gÅ‚ównej mierze odpowiedzialne sÄ… za powstawanie insulinoopornoÅ›ci.

 

Bibliografia:

1. Konstantynowicz  A. inni. 2011. Akumulacja lipidów (triacylo-, diacylogliceroli i ceramidów) wewnÄ…trz hepatocytów, a rozwój insulinoopornoÅ›ci wÄ…trobowej.  Postepy Hig Med Dosw (online), 2011; 65: 236-243

2. Natalia Matulewicz1 , Monika Karczewska-Kupczewska1,2  Insulin resistance and chronic inflammation Postepy Hig Med Dosw (online), 2016; 70: 1245-1257

3.Hoehn i inni. 2009. Insulin resistance is a cellular antioxidant defense mechanism. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009 Oct 20; 106(42): 17787–17792.

4.Gisela Wilcox 2005. Insulin and Insulin Resistance. Clin Biochem Rev. 2005 May; 26(2): 19–39.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

NIE CZEKAJ do jutra. ZACZNIJ już dziś!